Sturen op de laagste woonlasten voor de opdrachtgever? Dat kan met energiescan E-Trias. Henk Wegkamp – mede-eigenaar van ingenieursbureau Dantuma-Wegkamp – en directeur Jan Piet Konijn van hoofdaannemer ToekomstGroep raden bouwbedrijven aan dit te doen en niet puur te sturen op de laagste prijs.
Onderzoek wijst uit dat een aantoonbare lagere woonlast een katalysator is voor corporaties en particulieren om hun woning(bestand) energiezuinig te renoveren. De door Dantuma-Wegkamp ontwikkelde energetische en economische analyse E-Trias geeft het meest complete inzicht in de energiebesparing, woonlasten en het rendement.
Onvolledig beeld
Natuurlijk, energiescans zijn er momenteel in overvloed. Per maatregel spatten de procentuele besparingen van de folder of het beeldscherm af, inclusief terugverdientijd en rendement. Echter, voor Henk Wegkamp geven dit soort scans een onvolledig beeld voor de gebouweigenaar en de aannemer. “De gebouweigenaar wil zien hoeveel woonlasten hij netto kan besparen na 1 jaar, 10, 20 en 30 jaar. Behalve de besparing in energiekosten moet je een totale, eerlijke berekening presenteren – iets dat de meeste energiescans niet doen. In E-Trias worden bijvoorbeeld ook investeringen in aanschaf van energiezuinige producten, levensduur/afschrijving, onderhoud, verzekering, loonkosten aannemer, prijsstijgingen van energie en gemeentelijke belastingen in de woonlastenberekening meegewogen. ”
Berekening op basis van PHPP
Uit onvrede met de berekeningsmethodiek voor de energie-index en de EPC en energieprestatievergoeding voor NOM-woningen (“deze berekeningen zijn veel te onnauwkeurig en gebaseerd op een fictief gezin”) begon de ingenieur uit Meppel met het ontwikkelen van een eigen rekenmodel voor de energiescan van nieuwbouw- en renovatiewoningen.
Dat deed hij op basis van de passiefhuis bouwmethode (de PHPP). In de ogen van Wegkamp de meest nauwkeurige methode waarbij de daadwerkelijke energieprestatie slechts 3% afwijkt van de berekende energiebesparing en het rendement. “Indexcijfers en EPC-waarden zijn in mijn ogen onbetrouwbaar”, aldus Henk Wegkamp. “De EPC en de energie-index werken maar met één klimaat voor heel Nederland, waarbij isolatie als ondergeschikt criterium wordt gewaardeerd. Deze methodieken gaan te veel uit van de meerwaarde van energiezuinige installatietechniek, terwijl de prestaties van de installaties in de praktijk dikwijls de bocht uitvliegen. Het aantoonbaar maken van verlaging van de energie- en woonlasten verloopt zuiverder en eerlijker met de passiefhuismethode. Wetenschappers hebben deze energieberekeningen gemaakt, niet fabrikanten van installaties. ”
Energiebesparing en woonlasten in beeld
Gezien zijn achtergrond in de bouwfysica en bedrijfskunde is Wegkamp geschikt om het rekenmodel te ontwikkelen. De analyse geeft in Jip-en-Janneke-taal inzicht in besparing van energielasten en netto besparing van woonlasten op de korte en lange termijn. In de rekenmethodiek zijn talrijke variabelen verwerkt. De variabelen hebben onder meer betrekking op maatregelen die gezondheid en comfort van de bewoner stimuleren, de oriëntatie en geografische ligging van de woning, bewonerswensen en -gedrag ten aanzien van energiebesparing en -verbruik, gezinssamenstelling, rente en inflatie, wettelijke kosten en de energieprijsstijgingen.
Het doel van de scan is om met de hoogst mogelijke energiebesparing een woning gezond en comfortabel te (ver)bouwen tegen de laagste woonlasten. In vijf stappen maakt E-Trias duidelijk met welke investeringen in materiaal en bouwkundige en installatietechnische maatregelen het meeste rendement wordt behaald. Het onafhankelijk bureau PlanGarant borgt dat volgens de E-Trias-analyse de woning wordt gebouwd en gerenoveerd. “Voor de aannemer en opdrachtgever biedt E-Trias voordelen”, vindt Henk Wegkamp. “Ze kunnen hun klant een verzekerde garantie van 10 jaar bieden op de woonlastenberekening. Het rapport biedt de bewoner een duidelijk en compleet overzicht van energiebesparing, woonlasten, rendement en terugverdientijd. Voor de opdrachtgever (corporatie of projectontwikkelaar) is E-Trias een bewijsstuk dat energiezuinig renoveren of bouwen zich loont. ”
E-Trias optimaliseert de juiste isolatiewaarden voor vloer, gevels, daken, koudebruggen en kozijnen, ramen en deuren in onderlinge afstemming met de juiste installaties. De invloed van alle gebouwonderdelen en installaties op elkaar is nauwkeurig berekend. De meest gunstige maatregelen worden in het gebouwontwerp doorgevoerd. PlanGarant zal het ontwerp controleren en stelt het garantiecertificaat op. Tijdens de bouw worden ter controle nogmaals metingen afgenomen.
Geen afwijking
Intussen zijn circa 60 bestaande woningen gescand met E-Trias. Hoofdaannemer ToekomstGroep uit West-Friesland is een van de eerste gebruikers van het model. “We hebben bij vele duizenden woningen het energielabel bepaald, maar geen enkel rekenmodel haalt het niveau van E-Trias”, vindt directeur Jan Piet Konijn. Bij de EPC-berekeningen stuitte ToekomstGroep op afwijkingen van maar liefst 100%. “Ongelofelijk veel! Dat komt door de grote onnauwkeurigheid van het programma. Kijk, je kunt honderd dezelfde woningen uit de jaren 70 energiezuiniger maken, maar elke woning heeft een andere bouwfysische staat vanwege verbouwingen, andere omgevingsfactoren of bewonersgedrag. De EPC kan hier niet mee omgaan en daardoor krijg je zulke grote afwijkingen. Met E-Trias is zo’n afwijking niet mogelijk”, weet Konijn.
Gezien de enorme hoeveelheid variabelen in het programma komt de aannemer bij bewoners en corporaties veel beter beslagen ten ijs. Konijn: “ToekomstGroep opereert met meerdere bedrijven onder de stichting Puur Slim West-Friesland. Samen met gemeenten worden grote groepen particulieren aangesproken op het energiezuinig renoveren van hun woning. Particulieren zijn moeilijk te overtuigen; het gaat immers om een investering van tienduizenden euro’s. Maar als je kunt laten zien hoeveel lager hun woonlasten gaan uitvallen, dan trek je ze makkelijker over de streep. In feite zouden meer aannemers moeten sturen op lagere woonlasten. ”