Hemelwaterafvoerplan voorkomt ellende achteraf.
Aannemers houden nauwelijks rekening met regen tijdens de bouwfase. Waarom zouden ze ook als er geen voorschriften voor bestaan en zoiets alleen maar geld kost? Misschien omdat de slimmerik die wél investeert in een hemelwaterafvloerplan, forse schade voorkomt en zichzelf daarmee flink geld bespaart.
De bouwwereld is minimalistisch ingesteld: dat wat niet uitdrukkelijk wettelijk is voorgeschreven, wordt ook niet geleverd. ‘De concurrentie dwingt ons hiertoe’, is een veelgehoord argument. Plausibel, maar hierdoor kunnen problemen ontstaan die uiteindelijk voor rekening van de aannemer opgelost moeten worden. Sterke vervuiling van de buitengevel is er zo een. De moderne koper/bewoner is mondiger dan vroeger en accepteert eenvoudige verklaringen als ‘het is een natuurproduct’ of ‘het gaat vanzelf weg’ niet meer. Gedupeerden zoeken op internet, vinden snel het antwoord én de schuldige – de bouwer – en eisen van de vakman een oplossing of schadevergoeding. In veel gevallen terecht, getuige de afbeeldingen 1, 2 en 3.
De oorzaak is eenvoudig: een grote meerderheid van de aannemers houdt geen rekening met regen tijdens de bouwfase. Er bestaan immers geen voorschriften voor en zoiets kost alleen maar geld. Regenwater dat van daken en/of tussenvloeren in de spouw loopt en daar het isolatiemateriaal en het buitenspouwblad verzadigt, is schadepost nummer één. De grote hoeveelheid vocht kan leiden tot cementuitslag en witte uitbloei. Dat laatste ontstaat door stoffen (met name kalk en zouten) die zich in de specie of steen bevinden en oplossen. Met het drogingsproces worden deze stoffen richting het steenoppervlak verplaatst en zichtbaar. De kalk is slecht te verwijderen; de zouten kunnen zelfs jaren later in koudere jaargetijden terugkomen. De schade herstellen is lastig, vaker hangt de bouwer daarom een schadevergoeding boven het hoofd.
De oplossing? Zorg dat regenwater tijdens de bouw wordt opgevangen en afgevoerd, zoals artikel 3. 41 van het Bouwbesluit – gericht op de gebruiksfase – omschrijft. Dus zodanig dat ‘een voor de gezondheid nadelige situatie wordt voorkomen’. Vervang het woord ‘gezondheid’ daarbij voor ‘esthetiek’. Enkele tips per bouwonderdeel op een rij:
- Tussenvloeren zijn eenvoudig van een specierandje te voorzien, zodat water niet vrij weg kan lopen (afbeelding 4). Want voordat je het weet, is ook het isolatiemateriaal met water verzadigd (afbeelding 5). Zet de specierand wel consequent door, anders loopt het hemelwater alsnog in de spouw.
- Water op platte daken gestuurd afvoeren kan door er een bitumen laag op aan te brengen, die naderhand als dampremmer dienst kan doen. Bedenk dat dergelijke daken meestal op afschot worden gelegd en dat het regenwater zich daar concentreert, zie afbeelding 6.
- Vers metselwerk moet zeker de eerste 48 uur worden afgedekt (afbeelding 7). Hoe langer dit gebeurt, hoe minder risico op schade door uitslag. Een kapje bovenop het metselwerk is alleen afdoende als het ook recht van boven regent. Dus bij windstil weer. Waait het ook nog iets, dan is bescherming van de voorkant van het metselwerk nodig.
- Voorzie hellende daken zo snel mogelijk van goten met een flexibele slang om het water af te voeren. Lukt dit niet? Dek het metselwerk dan af, bijvoorbeeld met houten planken, zoals te zien op afbeelding 8.
- Ook binnenwanden blijven niet verschoond van schade als er geen hemelwaterafvoerplan bestaat, zie afbeelding 9 en 10. Met name vochtgevoelige wanden – houtskeletwanden met gips- of gipsvezelplaten – zijn er dan ook zo slecht aan toe dat reparatie de enige optie is.
Kortom, artikel 3. 41 van het Bouwbesluit is tijdens de bouwfase even belangrijk als tijdens de gebruiksfase, zij het met een andere doelstelling. Wie in de voorbereiding aandacht besteedt aan hemelwaterafvoer en er budget voor inplant, voorkomt schade en creëert daardoor een forse besparing. Al blijft controle nodig.
Ing. G. H. (Henk) Wegkamp
