Harde cijfers, echte feiten.
Er doen veel verwarrende verhalen de ronde waarin beweerd wordt dat er te weinig ventilatie is in een passiefhuis. De werkelijkheid is anders, volgens ing. Henk Wegkamp van ingenieursbureau Dantuma-Wegkamp. Hij vindt het de hoogste tijd om uit te leggen hoe het echt zit.
We hebben in de vorige bijdrage gelezen dat de maximale warmtelast van een passiefhuis rond de 10 W/m2 moet liggen (zie Aannemer november 2013). Ook werd hierin duidelijk dat via de ventilatielucht per persoon 300 W aan warmte is aan te voeren, volgens de berekening:
30 K (50 °C – 20 °C) × 0,33 Wh/m3⋅K × 30 m3/h⋅persoon = 300 W/persoon.
Heeft een persoon 30 m2 gebruiksoppervlak ter beschikking, dan kan per m2 gebruiksoppervlak 300 W/persoon / 30 m2/persoon = 10 W/m2 aan warmte worden aangevoerd.
Kleine woningen
Bij kleine woningen – waar iedere persoon 20 m2 gebruiksoppervlak tot zijn of haar beschikking heeft – is de maximale warmtelast 300 W/persoon / 20 m2/persoon = 15 W/m2. Om nu te voorkomen dat er onnodig veel energie wordt verbruikt, ondanks dat dit via het ventilatiesysteem kan worden aangevoerd, is bepaald dat met betrekking tot de warmtevraag aan één van de twee vastgestelde eisen moet worden voldaan: een maximale warmtevraag van 15 kWh/m2⋅a ( jaar) of een maximale warmtelast van 10 W/m2. Het gevolg is dat je kleine huizen iets beter moet isoleren dan grote woningen.
Economisch haalbaar
Bij de keus om een passiefhuis via het ventilatiesysteem te verwarmen, is vooral economische haalbaarheid belangrijk. Dit maakt het immers mogelijk om te besparen op een traditioneel verwarmingssysteem. Zie de grafiek ‘Waarom verwarmen via ventilatielucht?’. Lukt het niet om via de ventilatielucht voldoende warmte in de woning te krijgen, dan kun je overwegen om niet 30 m3/h⋅persoon verse lucht aan te voeren, maar bijvoorbeeld 40 m3/h⋅persoon. Hierdoor kan men meer warmte genereren, zolang maar wordt voldaan aan de eis van een maximale warmtevraag van 15 kWh/m2⋅a.
Hoeveel ventilatielucht
Internationaal wordt aangenomen en ondersteund door onderzoek dat 30 m3/h⋅persoon verse lucht genoeg is. In Nederland gaan we – in normale situaties – uit van 25 m3/h⋅persoon. Het argument dat ‘een passiefhuis verstikkend is en ongezonde lucht bevat’ is dus volledig naast de waarheid. Een passiefhuis wordt immers 25% meer geventileerd dan een Nederlands EPC-huis dat aan het Bouwbesluit voldoet. Een denkfout die dikwijls wordt gemaakt, is dat de ontwerpcapaciteit van een ventilatiesysteem veel hoger is dan 30 m3/h⋅persoon. De installatie draait echter in normale stand niet op dit niveau. Stand 3 van het ventilatiesysteem is het maximale niveau, stand 2 het gebruiksniveau à 25 m3/h⋅persoon × het aantal personen en stand 1 is het minimale niveau. Dit minimale niveau is niet minder dan 33% van het netto volume van de woning in verband met voldoende afvoer van gassen en geurtjes.
Internationaal onderzoek
Uit internationaal onderzoek in kantoren blijkt eveneens dat meer ventileren dan circa 36 m3/h⋅persoon het gebouw niet per se klachtenvrij of comfortabeler maakt. Te veel verse lucht in een koude periode zorgt ervoor dat de binnenlucht ondraagbaar droog wordt, waardoor mensen ziek worden. Uitgaande van een ijkpunt van 10 dm3/s⋅persoon is in de grafiek ‘Geschat relatief voorkomen binnenmilieuklachten’ af te lezen dat de klachten toenemen als het ventilatievolume afneemt. Tussen 5 en 10 dm3/s⋅persoon – dit is 18 à 36 m3/h⋅persoon – nemen de gerapporteerde klachten juist toe. Het ventilatieniveau van 25 dm3/s⋅persoon (= 90 m3/h⋅persoon) dat SBR samen met Active House voorstelt, volgens de grafiek ‘Active House versus GGD’, is in werkelijkheid in een koude periode niet haalbaar en kan klachten niet altijd voorkomen, aldus de grafiek ‘Geschat relatief voorkomen binnenmilieuklachten’. Als het ventilatievolume toeneemt, nemen gemiddeld de gerapporteerde klachten af. De onzekerheid (bandbreedte) rondom het voorkomen van de klachten neemt echter juist toe.
Zomer versus winter
De genoemde hoeveelheden spelen alleen een rol tijdens een koude periode. Alleen dan heeft de ventilatiehoeveelheid invloed op de luchtvochtigheid, de koudeval en het warmteverlies. In een periode dat het buiten net zo warm is als dat je het binnen graag wilt hebben, speelt het ventilatievolume geen rol. De 90 m3/h⋅persoon uit de SBR-grafiek kun je uitsluitend probleemloos in een passiefhuis toepassen als de buitentemperatuur tussen 18 tot 27 °C is.
Ing. G. H. (Henk) Wegkamp
