Er valt nog wel wat te verdienen.
Ondanks de economisch mindere tijden denken we in de bouw steeds meer na over kwaliteitsverbetering. Of misschien juist wel dóór de crisis. Er valt namelijk nog wat te verdienen. Door bijvoorbeeld warmteverliezen in de gevel aan te pakken, is een flinke energiebesparing te realiseren.
Een koudebrug - of beter gezegd, een warmtebrug - is veel in onze traditionele bouw te vinden. Doordat de temperatuur van warm naar koud verloopt, is een warmtebrug wellicht een betere benaming. Toch is de term koudebrug meer ingeburgerd in de bouw. We noemen iets een koudebrug als er plaatselijk een lagere warmteweerstand is, veroorzaakt door warmtegeleiding door materialen van binnen naar buiten. Deze weg bevindt zicht veelal ter plaatse van de aansluitingen en knooppunten van een gebouw, bijvoorbeeld bij vloer-, kozijn- en dakaansluitingen. Koudebruggen spelen een steeds grotere rol naarmate we beter gaan isoleren. Het koude oppervlak aan de binnenzijde - veroorzaakt door een koudebrug - zal juist daar een verhoogde kans hebben om te gaan condenseren. Met schimmel en een ongezond binnenklimaat tot gevolg (zie ook artikel "Isoleren = minder ventileren", Aannemer mei 2011). Daarnaast verliest het gebouw onnodig veel warmte en zullen de stookkosten hoger uitvallen dan de bedoeling is.
Ramen
Met een 'raam' bedoelen we het geheel aan kozijn en glas bij elkaar. De warmtedoorgangscoëfficiënt wordt in de EPC-berekening vermeld met een bepaalde U-waarde. Het Bouwbesluit stelt een eis aan de isolatiewaarde van het gehele raam: dus U-raam = U-kozijn + U-glas = 2,2 W/m2K. Dit komt overeen met Rc = 0,45 m2K/W. Veelal wordt in de EPC-berekening een lagere U-waarde gehanteerd om zo de berekening kloppend te maken. Dat gebeurt ook met de isolatiewaarde in de spouwmuren. De minimale eis volgens het Bouwbesluit zit momenteel op 3,5 m2K/W (voorheen 2,5 m2K/W). Vaak wordt ook hier al een hogere Rc-waarde toegepast voor een beter resultaat. We zien dus dat er een groot verschil in warmteverlies bestaat als het enerzijds om de spouwmuur en anderzijds om de ramen gaat. Neem als voorbeeld een thermoskan. Een goed uitgevoerde thermoskan kan de koffie soms wel twee dagen warm houden. Heel anders is dat als de bodem uit glas bestaat. Al is de rest van de kan nog zo goed geïsoleerd, het effect van warmte vasthouden is erg gering. De thermoskan zal de koffie misschien maar een halve dag warm houden. Zo werkt het ook voor een woning. De warmteweerstand van een raam moet wel in verhouding staan tot de geïsoleerde spouwmuur. Er valt dus veel winst te halen bij een goede isolatie van kozijnen en glas!
Ontwikkelingen
Door strengere regelgeving en veeleisende opdrachtgevers komen er nieuwe ideeën naar voren die zorgen voor een beter resultaat. Die ontwikkelingen zijn al zichtbaar bij de metalen en kunststof kozijnen. Thermische onderbrekingen zorgen voor een ontkoppeling van het binnen- en buitendeel van het kozijn. Maar ook houten kozijnen zijn in een geïsoleerde uitvoering verkrijgbaar. Deze worden nog voornamelijk toegepast bij passiefhuizen, maar langzamerhand ook geïntroduceerd in de reguliere bouw. De U-waarden hiervan zijn < 0,8 W/m2K. Voor de vergelijking met de geïsoleerde spouwmuur: Rc-waarden die groter zijn dan 1,25 m2K/W. Net als een houten kozijn is ook de voordeur een groot oppervlak dat in directe verbinding met buiten staat. De voordeur heeft gemiddeld echter een nog lagere warmteweerstand dan een raam, omdat het voor 90 procent uit hout bestaat. Ook hierin zien we ontwikkelingen, zoals de geïsoleerde voordeur.
Detaillering
Een koudebrug kan ook lineair zijn, ofwel lijnvormig. De aansluiting rondom een kozijn is hier een voorbeeld van. Het is dus belangrijk om een goede detaillering te maken. In afbeelding 3 is links bovenaan een detaillering te zien met drievoudige beglazing. Door het kozijn te ver naar buiten te plaatsen, is een koudebrug gecreëerd. Hetzelfde is waarneembaar bij het tweede detail daaronder. Het kozijn bevindt zich ter plaatse van een borstwering met hardstenen dorpelsteen en vensterbank. De tekening rechts toont een detaillering waar drievoudige beglazing is toegepast en gebruik is gemaakt van een koudebrugonderbreker. Desondanks is een koudebrug ontstaan omdat het kozijn te ver naar buiten is geplaatst. Het is dus belangrijk dat het kozijn in één lijn ligt met de isolatie.
Gevolgen
De gevolgen van warmteverliezen in de gevel - door koudebruggen- zijn duidelijk: koudebruggen werken als de koelribben bij een motorblok. Het verschil is wel dat een motorblok de warmte juist kwijt moet, terwijl we bij een woning de warmte liever binnen houden. Koudebruggen voorkomen zorgt in eerste instantie voor een flinke energiebesparing, die zowel goed is voor het milieu als voor de maandlasten. Maar zorg en aandacht bij de uitvoering blijft geboden!
M. J. (Michiel) Vlieg
