Waterdichte badkamer: het misverstand.
Wie denkt dat tegelwerk, voegwerk en kit een badkamer waterdicht maken, kan wel eens bedrogen uitkomen. Kleine krimpscheuren in de voegen zuigen water op dat achter de tegel verdwijnt. Lekkage ligt dan op de loer. Door een waterdichte laag achter de tegel aan te brengen, is de waterdichtheid gegarandeerd.
In tegenstelling tot de overheersende mening van menig bouwvakker wordt een badkamer niet waterdicht gemaakt door tegels op wanden of vloer aan te brengen, een waterdichte voegmortel te gebruiken of naden af te kitten. Natuurlijk is het geglazuurde oppervlak van een tegel waterdicht, maar de voegen zijn dat niet. De voegen in tegelwerk vertonen kleine, niet altijd goed zichtbare krimpscheuren, zoals op afbeelding 1 en 2. De foto’s zijn genomen in een willekeurige badkamer en de scheurtjes zijn met een vluchtige geoefende blik waar te nemen.
Capillair
Soms zijn ze moeilijker te zien, zoals op afbeelding 3. De overgrote meerderheid van alle badkamers heeft dit soort kleine scheuren. Allemaal capillair: ze zuigen water op, dat naar de ondergrond achter de tegel wordt getransporteerd. Natuurlijk stroomt het overgrote deel van het water wel naar beneden. Veel bouwers denken echter dat er pas lekkage kan ontstaan als de scheuren zo groot zijn als op afbeelding 4; daarbij redenerend dat dit zelden voorkomt en de oorzaak duidelijk zichtbaar is. De bewoner heeft dan ook een meldingsplicht. Zo eenvoudig ligt het echter niet.
Evenwicht
De hoeveelheid water die via capillaire werking achter de tegel komt, is relatief gering. Maar ook de drogingscapaciteit is zeer gering. Tegenwoordig wordt de badkamer vaker gebruikt dan vroeger. Het gevolg is dat de watertoevoerende periodes langer worden en de drogingsperioden korter. Het evenwicht tussen nat worden en opdrogen wordt daarmee nadelig verstoord. Lekkage ligt dan op de loer, vaak gepaard gaande met aantasting van materialen en dus schade. Datzelfde geldt voor scheuren tussen de tegels en de kitvoegen. Soms heel klein – zie afbeelding 5 – soms goed zichtbaar als op afbeelding 6.
Lekkage
Hoe kleiner de scheuren, hoe langer het duurt voordat een lekkagemelding wordt afgegeven. Klinkt goed, maar hoe langer de lekkage aanwezig is hoe groter de schade door aantasting van de ondergrond. Kortom, een badkamer wordt niet waterdicht gemaakt door tegelwerk, voegwerk en kit. De waterdichte laag moet juist achter de tegel liggen en zo de ondergrond behoeden voor waterschade en lekkage voorkomen. Als je dit weet, kijk je met verbazing naar de manier waarop badkamers worden gemaakt.
Risico
Dat in badkamers kimband moet worden aangebracht, is bij veel bouwers bekend. Het hoe en waarom ervan niet. De afbeeldingen 7 tot en met 9 zijn voorbeelden van hoe het duidelijk niet moet. Het gebruikte materiaal en de gedane arbeid zijn hier verloren energie en kosten, met een groot risico op lekkage. De situaties op de afbeeldingen 10, 11 en 12 zien er al beter uit, maar ook hier is sprake van zinloze acties.
Oplossing
Het maken van een waterdichte laag achter de tegel is de juiste manier. Dit betekent dat, in de natte hoek, de wanden en de volledige vloer in de coating moeten worden gezet. De speciedekvloer wordt eerst gelegd, daarna worden de vloertegels geplakt. Zuigende onderdelen als gipsplaten, cementstucwerk, kalkzandsteen en gasbeton krijgen een behandeling met voorstrijk of primer. Dit neemt de zuigende werking weg en fixeert losse delen. Het mag duidelijk zijn dat dit alles pas kan worden gedaan in een schone ruimte. Want op stof hecht niets. Om een goede waterdichtheid te garanderen, onderstaand een goede werkmethode:
- Badkamer stukadoren met een cementmortel, vermijd gips en kalk;
- Cementspeciedekvloer aanbrengen en doucheputje goed vastzetten;
- Stofvrij schoonmaken;
- Wanden en vloer twee keer behandelen met voorstrijk of primer;
- In de natte hoeken, dus ook bij het bad, de wanden instrijken met de eerste laag coating;
- De vloer instrijken met de eerste laag coating, ook goed gesloten rondom het doucheputje;
- Kimband in de verse eerste laag coating plakken. Vloer rondom en in de natte hoeken;
- De tweede laag coating aanbrengen over de volledige vloer en de wanden in de natte hoeken. De coating moet een minimale dikte hebben, te vinden in de technische omschrijving;
- Plak de tegels. Bij voorkeur de tegellijm op de wanden horizontaal aanbrengen, zodat water achter de tegel zich niet onderin kan verzamelen. Het is beter overal een klein beetje water op te slaan dat langzaam uit kan drogen, dan veel op één plaats dat niet meer kan opdrogen.
Het eerst leggen van een speciedekvloer en daar alleen een kimband op te plakken – afbeelding 13 – is dus onvoldoende. De speciedekvloer wordt nat.
Waterdicht
Technisch gezien geeft deze oplossing dezelfde waterdichtheid als de situatie op de afbeeldingen 10, 11 en 12. Men zou dit uitsluitend kunnen doen bij een badkamer op de beganegrondvloer, waar een kruipruimte onder zit. Het risico dat de wanden nat worden door water dat door de vloer in de wanden wordt opgezogen, blijkt bij deze methode aanwezig. Gaat het mis, dan is de schade vaak vele malen groter dan de besparing die men hoopte te bereiken. Badkamers maken is specialistenwerk. Leveranciers weten als geen ander hoe hun producten moeten worden verwerkt. Vraag om advies, want met kennis heb je de macht om lekkage te voorkomen.
Ing. G. H. (Henk) Wegkamp
