Hulpmiddelen waterdichtheid overbodig.
Lekkage in de kelder is de schrik van elke aannemer. Ingestorte hulpmiddelen moeten de aansluiting van de betonnen keldervloer met de betonnen kelderwand dan ook waterdicht maken. Dergelijke redmiddelen zijn helemaal niet nodig als het beton goed wordt verwerkt.
Kimblik (afbeelding 1), zwelrubbers en injectieslangen of een combinatie daarvan. Het zijn allemaal hulpmiddelen om de aansluiting van een betonnen keldervloer met een dito kelderwand waterdicht te maken. Ondanks toepassing van deze hulpmiddelen treedt in kelders vaak lekkage op, zoals te zien op afbeelding 2. De oorzaak: slechte verwerking van het beton. Tijdens het storten van vloer en wand worden een aantal werkzaamheden niet, onjuist of onvolledig uitgevoerd. Het gaat hierbij om:
- De verdichting van het beton;
- De na-verdichting van het beton;
- De nabehandeling van het beton;
- De oppervlaktebehandeling van de betonvloer daar waar dewand op komt te staan;
- De verdichting van de onderste betonlaag van de wand;
- De afwerking aan de buitenzijde van de wand/vloeraansluiting.
Verdichting
Een triller kan in een 25 à 30 cm dikke vloer ongeveer 10 à 15 m3 beton trillen. Met een kleine pomp wordt al snel 30 m3 per uur gestort. Dit betekent dat op één storter drie trillers actief moeten zijn. De praktijk laat meestal één storter en één of twee trillers zien, met slecht verdicht beton als gevolg. Het gaat hier niet alleen om de drukvastheid van het beton, maar veel meer om de ingesloten lucht in de betonspecie. De meeste ingesloten lucht wordt ingebracht door slordig storten. Door het beton van een te grote hoogte te laten vallen, treedt ontmenging op en wordt veel lucht in de specie opgesloten, te vergelijken met de luchtinsluiting in een glas water als je het glas van grotere hoogte met leidingwater vult. Bij water gaan de luchtbellen er vanzelf uit; bij beton moeten deze eruit worden getrild. Met een trilrei of trilbalk.
Na-verdichting
Na afwerking van de betonspecie gaat het inklinken nog verder. Dit inzakken van alle deeltjes waaruit specie bestaat – sedimentatie of inzakkingskrimp genaamd – gebeurt in de vloeibare en plastische fase van de betonspecie. In de plastische fase blijft het beton haken achter de bovenwapening en vloeit niet meer dicht. Er ontstaan scheurtjes in het beton boven de wapening, zoals afbeelding 3 laat zien. Forse scheuren zijn ook niet ondenkbaar (afbeelding 4). Niet alleen boven de bovenwapening treedt verandering op, ook onder de bovenwapening gebeurt door sedimentatie iets negatiefs. Door het inzakken van de plastische betonspecie ontstaat ruimte onder de bovenwapening. Omdat de bovenwapening doorloopt tot buitenkant vloer minus betondekking, komen deze scheuren en de ruimte onder de bovenwapening in contact met het beton buiten de kelderwand. Grondwater loopt via de scheuren en de genoemde ruimte onder de kelderwand door de kelder in. Er ontstaat lekkage. Bovenstaande is eenvoudig te voorkomen door de betonvloer na circa 20 à 45 minuten (afhankelijk van het mengsel en de temperatuur) na te trillen met een trillei. De scheuren en ruimtes worden zo gedicht.
Nabehandeling
Veel betonvloeren kun je eeuwig aanvegen. Steeds opnieuw veeg je weer stof bij elkaar. Dit ontstaat doordat de bovenste laag beton verbrandt. Het water is eerder verdampt dan dat de cementsteenvorming voldoende is gevorderd. Ofwel, de betonspecie is niet beschermd tegen te snel uitdrogen. Wie de verse betonvloer afdekt met een folie of deze continu nat houdt, voorkomt dit euvel. Vaak wordt op de betonvloer direct na het natrillen een vloeibare folie (curing compound) aangebracht.
Oppervlaktebehandeling
Daar waar de wand op de betonvloer komt te staan, moet schone, harde beton aanwezig zijn. Cementsteen, het bindmiddel in beton, hecht namelijk goed op harde ondergrond. Het is daarom noodzakelijk om de betonvloer te ontdoen van de vette laag (bleeding laag). Dit kan door de vloer een dag na het storten schoon te spuiten met een hogedrukspuit; wel slechts daar waar de wand wordt opgestort (zie afbeelding 5).
Onderste betonlaag
De eerste laag die in een wandkist wordt gestort, zorgt voor het waterdichte contact met de vloer. Het is dus belangrijk dat deze laag goed wordt verdicht. Om die reden wordt aanbevolen deze eerste laag niet dikker te storten dan 30 cm. Steeds vaker wordt voor de eerste laag beton een maximale grindkorrel van 8 mm gebruikt. Deze maakt een betere waterdichte hechting met de vloer mogelijk. In de praktijk storten aannemers de wandkist direct over een hoogte van 150 cm vol met beton met een grindkorrel van 32 mm. Trillen wordt dan praktisch onmogelijk, waardoor grindnesten en lekkage ontstaan.
Buitenafwerking
De kop van de keldervloer en de kelderwand tot een hoogte van circa 80 cm worden waterdicht afgewerkt met een bitumen emulsie. Ook stortnaden in de kelderwand worden zo behandeld. Dit geeft een betere garantie op waterdichtheid.
Ing. G. H. (Henk) Wegkamp
