PV-panelen belangrijke schakel.
De bestaande woningvoorraad moet naar ‘nul energie’. Een hele opgave, getuige de grote hoeveelheid initiatieven, deeloplossingen en discussies. Maar is het überhaupt wel haalbaar? Ing. Henk Wegkamp van Dantuma-Wegkamp geeft zijn visie.
De overheid wil de bestaande woningvoorraad en de nieuwbouw naar nul energie brengen. Het is bijna niet meer bij te houden hoeveel instanties zich hiermee bezighouden. De overheid ondersteunt veel van deze initiatieven in de hoop dat hier ergens het ei van Columbus tussenzit. Als particulier is niet meer te overzien waar je moet zijn. De hoeveelheid initiatieven is overweldigend en verwarrend. Elk initiatief beheert een deel van het totale spectrum. Maar met deeloplossingen komen we er niet en is de bewoner niet geholpen. De aanpak moet integraal zijn en aansluiten bij de wensen van de bewoner.
Primaire energiefactor
Een mooi voorbeeld is de verwarrende discussie over PV-panelen. Het financiële rendement is extreem goed en sluit dus aan bij de wens van de bewoner om ook financieel te besparen. Toepassing van zonnepanelen bespaart tevens veel fossiele brandstof. De primaire energiefactor van PV-panelen is 0,7. Dit betekent dat de hoeveelheid CO2 die wordt uitgestoten bij het maken van een PV-paneel zeventiende is van de hoeveelheid CO2 die je aan uitstoot bespaart tijdens de gehele levensduur van het paneel. Dit is natuurlijk maar een aanname. Als je stroom bespaart die met een bruinkoolcentrale wordt opgewekt, is de CO2-besparing veel groter dan bij stroom van een gasgestookte stroomcentrale. De primaire energiefactor is een politieke keuze. Er zijn landen waar stroom geproduceerd door afvalverwerkingsverbrandingsovens een factor 0,0 heeft gekregen. Dus ook wanneer je als bewoner 15. 000 kWh/jaar aan energie afneemt van je leverancier ben je nog CO2-neutraal. Stroom heeft een primaire energiefactor van 2,6. Je moet 2,6 keer de energie in kWh in een centrale stoppen om 1 kWh aan stroom te produceren.
Geen doemscenario
Je gelooft het niet, maar er zijn mensen die medelijden hebben met de energieproducenten en netwerkbeheerders met betrekking tot de door PV-panelen opgewekte energie door particulieren. In Duitsland bijvoorbeeld is men door ervaringen inmiddels veel wijzer geworden en geloven ze al die doemscenario’s niet meer. De meeste stroom wordt overdag geconsumeerd en toevallig wordt ook overdag de meeste PV-stroom geproduceerd. PV-panelen vlakken de pieken in de vraag af en ontlasten de centrales en het hoofdnet. Op wijkniveau is dit anders, maar ook hier blijkt uit Duits onderzoek van het Fraunhofer Institut dat dit niet tot problemen hoeft te leiden.
Ook de paniekverhalen dat de markt wordt overspoeld door Duitse PV-stroom en dat Duitsland al deze stroom naar het buitenland exporteert, blijken uit onderzoek van het Fraunhofer Institut niet waar te zijn. Duitsland exporteert voornamelijk in december en januari en dan schijnt de zon niet extreem. Er zijn nogal wat landen die woningen volledig op elektrische energie verwarmen. In de koude maanden is er dus veel stroomvraag en Duitsland produceert heel goedkoop met bruinkoolstroom.
Mislukt
Nulenergie-renovatie op basis van extreem isoleren van de schil en dan aanvullen met dure techniek is mislukt. De grote aannemers hebben het geprobeerd, maar de kosten zijn veel te hoog. De werkelijke kosten willen ze niet bekendmaken, maar denk bij een rijtjeswoning aan circa € 65. 000. Veel woningen kun je dan beter slopen en nieuw bouwen in plaats van renoveren. Een bijkomend nadeel is dat de techniek vaak slechts een levensduur heeft van circa vijftien jaar. Na vijftien jaar ontstaat dan een forse herinvesteringsdwang. Dit maakt deze manier van renoveren voor veel woningen onrealistisch. Niet voor alle. Het hangt af van de situatie. Je moet het per gebouw bekijken en oppassen met veralgemeniseren.
Haalbaar door PV
De grote vraag is: hoe wordt nul energie voor de bestaande voorraad realistisch? Hier moeten we eerlijk over zijn. Voor veel woningen is het niet realistisch. Een belangrijke schakel in het financieel realistisch krijgen, is de toepassing van PV-panelen. Geen enkele woning is zonder toepassing van PV-panelen financieel acceptabel naar nul energie te krijgen. Het is dus voor de doelstelling die de overheid zich heeft gesteld – het energieneutraal maken van de bestaande woningvoorraad – dwingend noodzakelijk dat er een voor de consument attractieve salderingsregeling blijft. PV-panelen zijn de financieringsbron voor nulenergiewoningen. Zonder PV geen nulenergie-woningvoorraad.
Maximaal isoleren
Een rijtjeswoning is met PV-panelen gemiddeld voor € 40. 000 energieneutraal en notal-nul te krijgen. Dit wordt mogelijk door maximaal binnen de bestaande constructie te isoleren en de woning te voorzien van eenvoudige en energiezuinige techniek. Techniek die zoveel mogelijk wordt gevoed door PV-stroom. Zorg dus voor een goede salderingsregeling voor particulieren en het energieneutraal financiert zichzelf.
Ing. G. H. (Henk) Wegkamp
